آنالیز کمی و کیفی مواد دورکننده حشرات با استفاده از متد پیشرفته کروماتوگرافی لایه نازک (HPTLC

نویسندگان

چکیده

  سابقه و هدف: روش پیشرفته کروماتوگرافی لایه نازک ( HPTLC ) یک متد ارزان قیمت، سریع و آسان نسبت به سایر روش‌های آنالیز مواد است. آنالیز مواد دافع حشرات عموماً به روش کروماتوگرافی گاز ( GC ) صورت می‌گیرد. در این مطالعه از متد پیشرفته کروماتوگرافی لایه نازک برای تعیین کمی و کیفی همزمان دی‏‏اتیل‏‏متا‏‏تولوآمید DEET )) و دی‏‏متیل‏‏فتالات DMP )) که عناصر اصلی تشکیل‌دهنده بیش‌تر مواد دورکننده حشرات ‌هستند، استفاده شده‏است. بنابراین با کمک این روش، سه ماده دورکننده حشرات، شامل پماد سنگر، لوسیون DMP60 و قلم دافع حشرات که همگی در داخل کشور فرمول‏‏بندی شده‌اند، مورد آنالیز قرار گرفت.   روش بررسی: مقادیر مشخصی از شکل تجاری سه نوع ماده دافع حشرات، شامل پماد سنگر، قلم دافع حشرات و DMP60 در حلال اتیل‏استات حل گردید. سپس از روش پیشرفته کروماتوگرافی لایه نازک برای تعیین میزان و نوع مواد تشکیل‌دهنده دورکننده‌های فوق استفاده شد؛ به‌طوری که لکه‌گذاری به روش استفاده از غلظت‌های مختلف از مواد استاندارد و نمونه‌های مجهول بر روی صفحات سیلیکاژل (60 F254 ) که به‌عنوان فاز ثابت محسوب می‌شوند، انجام شد. برای رشد لکه‌ها از ترکیب حلال، بنزن- دی‏اتیل اتر- هگزان به ترتیب به نسبت حجمی 50، 30 و 20 درصد به‌عنوان فاز متحرک استفاده گردید. برنامه نرم‌افزاری CATS4 نیز برای اسکن پلیت‌های آماده شده به کار رفت و در نهایت لکه‌ها با لامپ دوتریوم و با نور UV با طول موج nm230 مورد اسکن قرار گرفت.   یافته‌ها: بر طبق یافته‌های حاصل از این مطالعه، نوع مواد دافع موجود در دورکننده لوسیون DMP60 ، فقط از نوع دی‏‏متیل‏‏فتالات به میزان (6/1 ± = SE)8/61 گرم در هر cc 100 از لوسیون دافع و در قلم دافع حشرات از نوع DEET به میزان (8/0 ± = SE)3/31 گرم در هر صد گرم از فرم تجاری ماده دافع است. همچنین مواد مؤثره موجود در ترکیب پماد سنگر ترکیبی از دی‌متیل‏فتالات و DEET به ترتیب به میزان (2/0 ± SE =) 5/5 گرم و (1 ± = SE) 25 گرم در هر 100 گرم از پماد دافع تعیین گردید. در این بررسی، شاخص Rf برای دو ماده DMP و DEET به ترتیب (02/0 ± ) 71/0 و (02/0 ± ) 32/0 محاسبه شد.   نتیجه‌گیری: متد HPTLC روش بسیار مناسبی برای تعیین کمی و کیفی مواد دورکننده حشرات با ماده مؤثر DEET و DMP است. با توجه به این‌که اکثر مواد دورکننده موجود در داخل کشور دارای ماده مؤثر از این نوع است، تنظیم و راه‏اندازی متد HPTLC برای این منظور می‌تواند حائز اهمیت باشد، زیرا در این روش، علاوه بر کم هزینه بودن و سهولت کار، تشخیص و تعیین دو نوع ماده دافع فوق به‌طور همزمان صورت می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Quantitative & Qualitative Determination of Dimethyl Phthalate and N, N'-Diethyl-M-Toluamide in Repellents Commercial Formulations by High Performance Thin Layer Chromatography (HPTLC)

نویسندگان [English]

  • mahdi khoobdel
  • younes panahi
  • mansoureh shayeghi
  • afshin zoraghi
چکیده [English]

  Introduction: The high performance thin layer chromatography (HPTLC) is an inexpensive, fast and easy method in comparison with other material analysis methods. Gas chromatography (GC) method usually is used to analysis repellents. In this study HPTLC is used to simultaneous quantitative and qualitative determination of diethyl meta-toluamide (DEET) and dimethyl phthalate (DMP), which are the main elements and active ingredients in current chemical repellents.   Materials & Methods: Some defined amounts of commercial form of 3 repellents included trench pomade, Stick Insect Repellent (SIR), which is containing 33% of DEET and DMP60 (dimethyl phthalate 60%) which were dissolved in ethyl acetate solvent, separately. The method employed TLC aluminum plate precoated with silica gel plates (SiO4) 60F245 as the stationary phase. The solvent system consisted of benzene-diethyl ether-hexane (5:3:2, v/v/v) as mobile phase. The multiple level methods used for spotting. Densitometric analysis of repellents was carried out with used of TLC scanner 3 and CATS Software in the absorption / reflection mode at 230 nm.   Results: According to the results, the type and amount of active ingredients in DMP60 lotion is 61.8 g (SE=±1.6) per 100 cc of dimethyl phthalate and in SIR, 31.3g (SE= ±0.8) of diethyl meta-toluamide per 100 g. Also the active ingredients in trench pomade were determined as a combination of DMP and DEET by rates of 5.5g (SE= ±0.2) and 25g (SE= ±1) per 100 cc of the repellent, respectively. In this study, the value of Rf for DMP and DEET was calculated 0.71±0.02 and 0.32±0.02, respectively.   Conclusion: HPTLC is a suitable method to quantitatively and quantitatively determine repellents which have DMP and DEET active ingredients. Since most of commercial chemical repellents have this active ingredient, Adjusting and setting HPTLC up can be important.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Thin layer chromatography
  • HPTLC
  • Repellents
  • Dimethyl phthalate
  • Diethyl tuloamide